МАҚСАТ

Сөзіміз хаждың мал сарп ету мақсат болған ғибадаттан емес тәнменен ғана болатын ғибадаттан екендігі, кітапша айтқанда: хаж болу малменен ғана емес, жан-тәнімен берілу екендігі хақында еді.

Бір пара ғалымдар мұнда мал жағы да бар деуі «хаж халі жеткен кісіге парыз» дегеннен шығып кеткен бір сөз. Хаждың малы бар кісіге парыз болуынан ғибадат деп мал, мүлкін жіберуден ешнәрсе шықпайды. Мал хажының мақсаты емес. Тек шарты. Шарт болғанда жұрттың бәріне бірдей шарт емес. Әуелі алыс адамдарға ғана шарт. Елі қашық адамдар көліксіз, тамақсыз баруы қиын үшін аллатағала кәміл рақымымен оларға хажды парыз етіп күштемеген. Әмма әуелі Мекке шаhарында жақын жер болмаса, шаhардың ішінде болған кісілерге бай болсын, жарлы болсын – бәрібір парыз. Хәттә елі қашық болып, бай болған кісілердің өздері-ақ бір тиын мал шығармай, мәселен, біреуге жабасып барса, онда да кемдігі жоқ, мойнынан парызы түседі.

Ал енді хаж ғибадат жан-тәнімен, ниетімен болса, оған наиб болмайды. Яғни, бәдел жіберу дұрыс. Соның үшін де бұ бәдел нәрсе пайғамбарымыз заманасында hәм сахаба¹ заманасында мәлім болмаған. Хашим қауымы туралы хадисте айтылғанын ғана білеміз.

___________     

¹ Сахаба – пайғамбардың сарбаздары, көмекшілері.