IX ЖАСЫРАҚ УАҚЫТЫМДА

Гәршә¹ бұ күнгеше ол қағазды ешкімге көрсетпей сақтасам да, бұл жолы көрсетуге өз ойымша себеп таптым. Бұ қағаз  арқасында хақ жолды сақтап, ысбат ету қата сенімдегі бір адамды тиыш жолға салуды тура көрдім.

Бір күн тап болған бір мәжілісте жай-жапсар сұрасқан соң баяғы шайықтық һәм керемет әңгімелері басталды. Мен де жанымдағы ұстазым қағазын алып оқырға әзірлендім. Мен оқыдым, ол тыңдады. Баяғы «халыңыз күн секілді әшкере көз алдымызда көрініп тұрады. . .» деген сөзге келгенде әсер берді ме дегендей болып, тыңдаушыға көз жібердім. Азырақ езу тартып отырғаны көзіме шалынды. «Жә, бұ сөздерге не айтасыз, жалған дейсіз бе?» дедім.

Ол: «жоқ, жалған демеймін, хазіретіңе сенің халың секілді бір хиялдың көрінетіні дұрыс. Оның себебі болады» деп баяғы хияли хастерліктерді фан жаһытындан ашық түсіндірді. Һәм ап-ашық айтты: сенің хастеріңде солар жұмласымен бір хияли ауру, оған себеп «риядат ұйқысыздық» бегіректе өзі сол жолға ишануы деп. Ие енді менің бұ таянышымның түбі жіңішкере бастады.

Сол уақыттарда Мысырда шығып тұрған «Әлмұнар» мәжаләлсі (журнал) қолыма түсіп оқи бастадым. Бек жұғымды болғандықтан қызығып оқитын едім.

Бір нөмірде мішһүр философ Жамалиддин Әл-Афғани хазіреттің Мысырда оқыған бір хұтбасын мүталаға қылдым². Әлмұнәрда жазылған Мысыр мүфтисі Ашшайық Мұхаммед Ғабдуһу хазірет қаламымен араб тілінде тәртіп етілгені үшін, шешендігі, әсері бек қуатты һәм оқу үшін сүйкімді шыққан бір мақала еді.

Бұ орында ол хұтбаның «Санағаты» (өнер) деген бір қысымын жазып көрсетейін, бәлки оқушылар пайда аларлар. Әлбетте жаза  шақтарым өзіміздің қазақ тілінде тәржіме, һәм сөзге сөз тәржіме болмайынша манһомен³ ғана көшіру бола шықдыр.

_____________

¹ Гәршә - осылай болса да.

² Мүталаға қылдым – оқыдым, зерттедім.

³ Манһомен – жобамен.